Είναι αλήθεια ότι το σεξ, το ερωτικό πάθος και η αγάπη είναι κυρίως παιχνίδια του μυαλού;
Το σεξ, το ερωτικό πάθος και η αγάπη αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της τέχνης, αλλά τώρα πια και των επιστημών που μελετούν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Τα έως σήμερα δεδομένα δείχνουν πως ενεργοποιούνται διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου και παρατηρείται έκρηξη σε διαφορετικές ορμόνες όταν κάποιος νιώθει την ανάγκη να κάνει σεξ, όταν ερωτεύεται και όταν αισθάνεται βαθιά αγάπη. Η σεξουαλική επιθυμία εξαρτάται από την τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα. Πρόκειται για σεξουαλικές ορμόνες που κινητοποιούν τους ανθρώπους να κάνουν σεξ και αυξάνουν την ανάγκη για σεξουαλική ευχαρίστηση.
Η επιθυμία για σεξ διαφέρει από το ερωτικό πάθος, διότι στη δεύτερη περίπτωση το ενδιαφέρον και η προσοχή του ατόμου εστιάζεται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο.
Οι ερωτευμένοι χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης και χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης. Η ντοπαμίνη είναι ορμόνη που σχετίζεται με την αίσθηση ευεξίας, την κινητοποίηση και τη διέγερση. Ίσως έτσι εξηγείται το ότι οι ερωτευμένοι αισθάνονται ευφορία, υψηλά επίπεδα ενέργειας, παίρνουν ρίσκο εύκολα και εστιάζουν όλη τους τη προσοχή στο πρόσωπο που ποθούν. Τα επίπεδα ντοπαμίνης των ερωτευμένων είναι ανάλογα με αυτά που δημιουργούνται κατά τη χρήση κοκαΐνης!
Επιπλέον, η σεροτονίνη είναι χαμηλή, σε επίπεδα όμοια με εκείνα όσων πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Χαρακτηριστικό στη διαταραχή αυτή, αλλά και στους ερωτευμένους, είναι ότι το μυαλό κυριεύεται από επίμονα επαναλαμβανόμενες σκέψεις και εικόνες!
Το ερωτικό πάθος διαφέρει από την αίσθηση βαθιάς αγάπης, διότι η δεύτερη περίπτωση χαρακτηρίζεται από ηρεμία, αίσθηση ασφάλειας, συναισθηματικό δεσμό και φροντίδα. Στη βαθιά αγάπη αυξάνονται οι ορμόνες ωκυτοκίνη και βασοπρεσίνη. Ο οργασμός και οι τρυφερές συμπεριφορές (όπως το αγκάλιασμα) ενισχύουν την έκκριση αυτών των ορμονών.
Οι ορμόνες αυτές είναι σε υψηλά επίπεδα στις μακροχρόνιες σχέσεις με ισχυρούς δεσμούς και φαίνεται πως βοηθούν το ζευγάρι να διατηρεί τη σχέση του στον χρόνο, ώστε να μπορέσει να αναθρέψει από κοινού τους απογόνους του.
Το ερώτημα είναι: Μπορεί να συνυπάρξουν σεξ, ερωτικό πάθος και αγάπη;
Φαίνεται λοιπόν πως τρία διαφορετικά συστήματα ενεργοποιούνται α) με την ανάγκη για σεξ, β) το ερωτικό πάθος και γ) την αγάπη σε σχέση δεσμού. Τα τρία αυτά συστήματα μπορούν να λειτουργούν χωριστά και επομένως γίνεται εφικτό βιολογικά να αισθάνεται κάποιος αγάπη για ένα πρόσωπο, αλλά να ερωτεύεται άλλο.
Επίσης, το κάθε σύστημα μπορεί να ενθαρρύνει την ενεργοποίηση του άλλου. Π.χ. η σεξουαλική επιθυμία μπορεί να ενθαρρύνει κάποιον να εμπλακεί σε μια περιστασιακή σεξουαλική επαφή, από την οποία όμως να ενεργοποιηθούν απροσδόκητα συναισθήματα αγάπης και τρυφερότητας εξαιτίας της ωκυτοκίνης και της βασοπρεσίνης που αυξάνονται ραγδαία κατά τον οργασμό.
Οι μελέτες αυτές μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και συμπεριφορά. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι βιολογικές παράμετροι είναι ένα μόνο κομμάτι από το παζλ που περιλαμβάνει τη προσωπικότητα, τις εμπειρίες, τις κοινωνικές συνθήκες κ.λπ.
Fisher H, Aron A, Brown L (2006) Romantic Love: A Mammalian Brain System for Mate Choice. Philosophical Transactions of the Royal Society: Biological Sciences 361:2173-2186.
